ΚΡΑΤΥΛΟΣ - ΕΥΘΥΔΗΜΟΣ

Πρόλογος (383α-384β). Εδώ προβάλλεται το θέμα του διαλόγου. Ο διάλογος αρχίζει αμέσως χωρίς να προηγηθή περιγραφή του τόπου και του χρόνου, κατά τον οποίο διεξάγεται ή συζήτηση. Μπαίνουν στη σκηνή τρία πρόσωπα : ό Ερμιογένης, ό Κρατύλος και ό Σωκράτης. Πρώτα συνδιαλέγονται ό Ερμογένης και ό Κρατύλος και, με την άφιξη του Σωκράτη, διακόπτουν τη συζήτησή τους. Τότε ό Ερμογένης προτείνει να πάρη μέρος στη συζήτηση και ό Σωκράτης. Το θέμα που τους απασχολεί παρουσιάζει δυο απόψεις κατά τον Κρατύλο υπάρχει από τη φύση για κάθε πράγμα ορθότητα του ονόματος ("ονόματος ορθότητα εκάστω των όντων φύσει πεφυκυία"), δηλαδή οι λέξεις έχουν μέσα τους φυσικήν ορθότητα. Ή γλώσσα θεωρείται δοσμένη από τη φύση. Γι' αυτό τα ονόματα είναι από φυσικού τους ορθά και στους Έλληνες και στους βαρβάρους. Ό Ερμογένης όμως δε μπορεί να καταλάβη τί θέλει να πή ό Κρατύλος και ζητεί βοήθεια από το Σωκράτη, να του εξήγηση ή να του πή τη γνώμη του για το ζήτημα αυτό. Ό Σωκράτης απαντά ότι το πρόβλημα είναι δύσκολο και δε γνωρίζει τη λύση του. Είναι όμως έτοιμος να το συζήτηση μαζί με τους συνομιλητές του.