ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΟΤΕ ΑΛΒΑΝΟΙ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΤΗ ΝΥΧΤΑ ΤΗΣ 4ης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2004

Το απόγευμα της 4ης Σεπτεμβρίου του 2004 αρχίζει η ποδοσφαιρική αναμέτρηση μεταξύ των εθνικών ομάδων Αλβανίας και Ελλάδας στα Τίρανα. Το σφύριγμα της λήξης του αγώνα θα βρει την εθνική Ελλάδος ηττημένη με 2-1 και το ελληνικό έθνος ντροπιασμένο. Τη νύχτα, η κραυγή «Δεν θα γίνεις έλληνας ποτέ, αλβανέ» θα ξεχυθεί από την Ομόνοια στους τηλεοπτικούς δέκτες και από εκεί σχεδόν σε κάθε πόλη και χωρίο της επικράτειας, σε κάθε δρόμο και πλατεία. Το ξημέρωμα, αφού διώξει τις σκιές, θα φωτίσει έναν νεκρό, εκατοντάδες τραυματίες και εκατοντάδες χιλιάδες (ντόπιους και «ξένους») σε αγρυπνία. Η τελετή έχει τελειώσει, και όλοι περιμένουν να μάθουν από τους τελετάρχες τι έγινε. Οι δημοσιογράφοι, αρχίζουν, να γράφουν... Το βιβλίο του Γιάννη Γκολφινόπουλου δεν αναζητά την προϊστορία του φαινομένου - αν και οι αναφορές στη «χώρα που δίδαξε δημοκρατία», τον «ευρωπαίο πολίτη» καθώς και τις πρόσφατες «εθνικές» νίκες στο Πανευρωπαϊκό και την Ολυμπιάδα - είναι αναγκαίες. Δεν αναζητά τους ενόχους στις βίαιες μειοψηφικές συμμορίες των ακροδεξιών-χούλιγκαν. Η έρευνα επικεντρώνεται στη σιωπηλή πλειοψηφία και στους εκφραστές και διαμορφωτές της. Ο χρόνος της έρευνας είναι η εβδομάδα που ακολούθησε τα γεγονότα και ο τόπος είναι εννέα ελληνικές εφημερίδες, μεγάλης κυκλοφορίας, που εκφράζουν όλο το πολιτικό φάσμα - μιλώντας συμβατικά αριστερά, κέντρο και δεξιά - της ελληνικής κοινωνίας. Αναλύεται η εικόνα που έχει (ή πρέπει να έχει) ο έλληνας πολίτης ως προς την εθνική, τη βαλκανική αλλά και την ευρωπαϊκή του ταυτότητα, την ιστορία του, νεότερη και σύγχρονη, την ηθική του στάση απέναντι στον «κατώτερο», την ταξική του θέση και τελικά την ίδια του την αρρενωπότητα και το μέγεθός της... Και επειδή η εικόνα είναι μια αντανάκλαση, η σιωπηλή πλειοψηφία καθρεφτίζεται στους αλβανούς μετανάστες και αν δεν της αρέσει το είδωλο, τη νύχτα σπάει τον καθρέφτη.