ΠΡΕΠΕΙ, ΑΛΗΘΕΙΑ, ΝΑ ΚΟΒΟΥΜΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΕ ΦΕΤΕΣ;

Στο βιβλίο αυτό, που γράφτηκε το 2013, λίγο πριν από το θάνατό του, ο Ζακ Λε Γκοφ συνοψίζει τα αποτελέσματα μιας μακρόχρονης ερευνητικής πορείας και συγχρόνως θέτει με σαφήνεια τα προβλήματα που κατά τη γνώμη του παραμένουν ανοιχτά. Το πρόβλημα που τον απασχολεί εδώ είναι η περίφημη περιοδολόγηση της ιστορίας: οι διαφορετικοί τρόποι κατάτμησης και οργάνωσης του ιστορικού χρόνου, η διαμόρφωση συνεχειών και τομών, η διαχείριση της ιστορικής μνήμης μέσα ακριβώς από τη διαίρεσή της. Το ερώτημα είναι πάντα το ίδιο: Είναι η ιστορία ενιαία και συνεχής ή μπορεί να τεμαχίζεται σε λιγότερο ή περισσότερο στεγανά διαμερίσματα, υπακούοντας σε συγκεκριμένα κάθε φορά διανοητικά, ιδεολογικά, πολιτισμικά αιτούμενα;
Με αφορμή το παραπάνω ερώτημα, ο Ζακ Λε Γκοφ εξετάζει εδώ μιαν ιδιαίτερη περίπτωση περιοδολόγησης στην ευρωπαϊκή ιστορία: το δίπολο Μεσαίωνα-Αναγέννησης, την υποτιθέμενη καινοτομία της «Αναγέννησης» και την κεντρική θέση που έχει καταλάβει στη μελέτη της ευρωπαϊκής ιστορίας, καθώς και την υποβάθμιση του Μεσαίωνα στην ιστορική μνήμη και συνείδηση. Έτσι, το έργο αυτό αναδεικνύει με ευσύνοπτο τρόπο μια βασική θεωρητική θέση του Λε Γκοφ, η οποία ήρθε να εμπλουτίσει και να ανατρέψει τα παραδεδομένα στη μεταπολεμική ιστοριογραφική συζήτηση στη Γαλλία, και όχι μόνο: την ύπαρξη ενός «μακρού Δυτικού Μεσαίωνα» που εκτείνεται από την ύστερη Αρχαιότητα μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα και εμπεριέχει την «Αναγέννηση» ως ύστατη έκφραση πολλών προγενέστερων επιμέρους «αναγεννήσεων». Η συστηματική μελέτη τους κλονίζει τις παραδοσιακές -αλλά όχι και γι' αυτό λιγότερο παρωχημένες- αντιλήψεις του δυτικού κόσμου για μια ιστορία κατακερματισμένη σε κλειστές, ακίνητες, «σκοτεινές» και «φωτεινές» περιόδους.