ΔΟΚΤΩΡ ΦΑΟΥΣΤΟΥΣ Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΓΕΡΜΑΝΟΥ ΜΟΥΣΟΥΡΓΟΥ ΑΝΤΡΙΑΝ ΛΕΒΕΡΚΥΝ ΕΞΙΣΤΟΡΗΜΕΝΗ ΑΠΟ ΕΝΑ ΦΙΛΟ

Ο Δόκτωρ Φάουστους, κορυφαίο έργο του Τόμας Μαν, εξιστορεί τη ζωή του συνθέτη Άντριαν Λέβερκυν. Το μυθιστόρημα εξελίσσεται σε τρία επίπεδα: ιστορία ενός μεγαλοφυούς μουσικού που πάσχει από σύφιλη (είναι μεγαλοφυής επειδή είναι άρρωστος) συμβολική αναπαράσταση της καθημερινής ζωής της Γερμανίας (η αρρώστια είναι ο Χιτλερισμός) περιγραφή της καθημερινής ζωής στο Μόναχο, όταν οι σύμμαχοι βομβαρδίζουν την πόλη και ο ναζισμός καταρρέει (έγκλημα και τιμωρία). Ο Λέβερκυν έχει άραγε συνάψει συμφωνία με τον διάβολο, ο οποίος του δίνει το χάρισμα της μεγαλοφυΐας με αντάλλαγμα την υγειά του και την ψυχή του, όπως και ο Φάουστ της λαϊκής γερμανικής παράδοσης ή απλώς ο Λέβερκυν αποδίδει στο διάβολο τη δική του έλξη προς το Κακό; Ο διάλογος με τον διάβολο, που θυμίζει Ντοστογιέφσκι, ακολουθεί σε μεγάλο βαθμό τη λαϊκή φυλλάδα «Ιστορία του διαβόητου μάγου και νεκρομάντη Φάουστους». Παράλληλα, ο Μαν προσδίδει στον Λέβερκυν πολλά στοιχεία από την προσωπικότητα του Νίτσε (του οποίου η ασθένεια εξελίχθηκε κατά παρόμοιο τρόπο), ενώ για την περιγραφή των μουσικών συνθέσεων του ήρωά του ο Μαν εμπνέεται από τη θεωρία και το έργο του Arnold Schοnberg. Η μουσική δημιουργία του Λέβερκυν συνδέει τα άκρα μεταξύ τους: τον πρωτογονισμό με την εκζήτηση, τις εγκεφαλικές συλλήψεις με τη βιαιότητα. Αντιστρέφει τις αξίες: οι μεγάλες συνθέσεις του Λέβερκυν βρίσκονται στον αντίποδα της Ενάτης του Μπετόβεν και της Ωδής στη Χαρά είναι η αποθέωση της οδύνης και της μηδενιστικής απελπισίας, το δοξαστικό της ισχύος, η αισθητική της βαρβαρότητας. Ο Μαν αναμειγνύοντας τη φιλοσοφία, την ιστορία, την πολιτική και την αισθητική συνθέτει μια σπαραχτική αλληγορία της ναζιστικής Γερμανίας, μια τραγωδία για την κρίση του σύγχρονου πολιτισμού και την ήττα του ουμανισμού. Εδώ, ο διάβολος είναι μόνος, χωρίς αντίπαλο αντίθετα από τον Φάουστ του Γκαίτε, του Μάρλοου, και του Λέσσινγκ δεν βρίσκει απέναντί του άλλες δυνάμεις, θεϊκές και καλόγνωμες.