ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΒΙΛΙΤΩΣ

Ποιος αναπλάθει αυτόν τον χαμένο κόσμο του εξαίσιου ερωτισμού, αυτήν τη γιορτή των αισθήσεων που τραβά ως το θάνατο; Η Βιλιτώ, αρχαία Ελληνίδα ποιήτρια από την Παµφυλία, φίλη και ερωμένη της Σαπφώς, ιερή εταίρα; Ή ο Πιερ Λουίς «μεταφραστής» της αλλά και δημιουργός της, παγανιστής στο κατώφλι του σύγχρονου κόσμου;  

Τα Τραγούδια της Βιλιτώς χαρακτηρίστηκανωςένα από τα κλασικά αριστουργήματα της ερωτικής λογοτεχνίας, µε τεράστια επιρροή στις αναπαραστάσεις και θεωρήσεις της σεξουαλικότητας κατά τον 20ό αιώνα. Αποτέλεσαν λογοτεχνική φάρσα του συγγραφέα, αφού απέδωσε την πατρότητά τους όχι στον εαυτό του, για τον οποίο κράτησε απλά τη θέση του μεταφραστή, αλλά στη φανταστική Βιλιτώ από την Παµφυλία, την οποία βάζει να αυτοβιογραφείται μέσα από επιγράμματα που περιγράφουν διάφορα περιστατικά της ερωτικής της ζωής. Η Βιλιτώ –κατά τον συγγραφέα– υπήρξε ακόλουθη της Σαπφώς στην Λέσβο, που στη συνέχεια, μετά το χωρισμό της µε τον μεγάλο έρωτα της ζωής της την Μνασιδίκα, έγινε περίφημη εταίρα στην Κύπρο.

Ο συγγραφέας: Μια απ’ τις πιο ιδιότυπες περιπτώσεις της ύστερης γενιάς του γαλλικού συμβολισμού, ο Pierre Louÿs (1870-1925) έζησε τις τελευταίες δύο δεκαετίες της ζωής του μακριά από την κοινωνική ζωή, αφοσιωμένος στη συγγραφή πληθώρας ερωτικών κειμένων, που ενίοτε φτάνουν στις παρυφές του πορνογραφήματος. Τα πιο τολμηρά από αυτά εκδόθηκαν μετά το θάνατό του. Μολονότι συναναστράφηκε ελάχιστα τους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής του, ο Louÿs αποτέλεσε πρότυπο για συγγραφείς της γενιάς του όπως ο André Gide και ο Paul Valéry, ενώ ο Claude Debussy μελοποίησε κάποια από τα κείμενα της Βιλιτώς το 1896-7.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ

ΒΙΛΙΤΩ

Άλλες γυναίκες ντύνονται μ’ άσπρο μαλλί.

Άλλες φορούν μετάξι και χρυσάφι.

Άλλες στολίζονται με λουλούδια,

με πράσινα φύλλα και με τσαμπιά σταφυλιών.

Εγώ δεν ξέρω να ζω, παρά γυμνούλα.

Αγαπημένε μου, πάρε με όπως είμαι:

χωρίς φόρεμα, χωρίς κοσμήματα,

χωρίς σαντάλια· να η Βιλιτώ ολάκερη.

Τα μαλλιά μου είναι μαύρα με τη μαυρίλα τη δικιά τους,

τα χείλη μου κόκκινα με το δικό τους κοκκινάδι.

Οι μπούκλες μου κυματίζουν ολόγυρά μου,

ελεύθερες και στρογγυλές σα φτερούγες.

Πάρε με έτσι, όπως μ’ έκαμε η μάνα μου

μέσα σε μια νύχτα μακρυνού έρωτα,

κι αν σ’ αρέσω μην ξεχάσεις να μου το πεις.

ΣΤΑ ΣΤΗΘΗ ΤΗΣ

Λουλουδένιες σάρκες, ω στήθη μου! πόσον είσθε γεμάτα από ηδυπάθεια!

Στήθη μου, όταν σας βάζω μέσα στα χέρια μου, πόσον μου φαίνεστε μαλακά και ζεστά και ευωδιασμένα.

Άλλοτε είσαστε παγωμένα σαν ένα στήθος αγάλματος, και σκληρά σαν τα μάρμαρα τα αναίσθητα.

Από τότε που ελυγίσατε σας αγαπώ περισσότερο, εσάς που αγαπηθήκατε τόσο.

Το λείο και φουσκωμένο σχήμα σας είναι η δόξα του μελαχροινού κορμιού μου.

Είτε σας φυλακίζω κάτω από το χρυσόπλεχτο δίχτυ, είτε σας ελευθερώνω και σας αφήνω ολόγυμνα,

εσείς μου φανερώνετε πρώτα τη μεγαλόπρεπη ομορφιά σας.

Ας είστε λοιπόν ευτυχισμένα απόψε.

Αν τα δάχτυλά μου γεννούν τα χάδια, σεις μόνα θα το μάθετε ως αύριο το πρωί.

Γιατί αυτή τη νύχτα η Βιλιτώ πληρώνει τη Βιλιτώ.

Ο ΚΟΡΦΟΣ ΤΗΣ ΜΝΑΣΙΔΙΚΑΣ

Άνοιξε προσεχτική το χιτώνα της με το ένα χέρι και μου έδειξε τον κόρφο της τον τρυφερό και ζεστό,

όπως προσφέρουνε στη θεά ένα ζευγάρι ζωντανά τρυγόνια.

«Αγάπα τα πολύ, μου είπε, τ’ αγαπάω τόσο κι εγώ! Είναι αξιαγάπητα σα μικρά παιδάκια.

Φροντίζω γι’ αυτά σα μένω μονάχη. Παίζω μαζί τους· τους κάνω ευχαρίστηση.

»Τα λούζω με γάλα. Τα πουντράρω με άνθη.

Τα μεταξωτά μαλλιά μου με τα οποία τα σφογγίζω, ευχαριστούν τις μικρές ρώγες των.

Τα χαϊδεύω ανατριχιάζοντας. Τα κοιμίζω μέσα σε μαλλί.

»Αφού δε θα κάμω παιδιά, γίνου το βρέφος τους, αγάπη μου,

και αφού βρίσκονται τόσο μακρυά από το στόμα μου φίλησέ τα για μένα».

ΤΟ ΠΑΡΑΦΟΡΟ ΑΓΚΑΛΙΑΣΜΑ

Αγάπα με, όχι με χαμόγελα, με ανθούς, με πλεγμένα λουλούδια,

άλλα με την καρδιά σου και τα δάκρυά σου, όπως σ’ αγαπάω κι εγώ, με το στήθος μου και τ’ αναφυλλητά μου.

Όταν ο κόρφος σου ακουμπάει στον κόρφο μου,

όταν αιστάνομαι τη ζωή σου ν’ αγγίζει τη δικιά μου,

όταν τα γόνατα σου υψώνονται ξοπίσω μου,

τότε το λαχανιασμένο στόμα μου δεν ξέρει πια να βρει το δικό σου.

Σφίξε με όπως σε σφίγγω!

Ιδές, ο λύχνος ξεψυχά και κυλάμε μέσα στη νύχτα·

κρατώ ωστόσο αγκαλιασμένο το λυγερό κορμάκι σου και ακούω τον ατελείωτο στεναγμό σου...

Βόγγα, βόγγα, βόγγα, ω γυναίκα!

Η αγάπη μάς σέρνει προς τον πόνο.

Λιγότερο θα πονούσες επάνω σ’ αυτό το κρεβάτι για να φέρεις στον κόσμο ένα παιδί,

παρά για να γεννήσεις τον έρωτά σου.

Κριτικές - ΠαρουσιάσειςΛάμπρος Σκουζάκης, Τα τραγούδια της Βιλιτώς, "Πανδοχείο", 12.10.2008

Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, H ιστορία μιας λογοτεχνικής φάρσας, "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία"/ Ένθετο "7: Τέχνες και Ζωή", τχ. 347, 13.7.2008

Κατερίνα Σχινά, Σοδειά ελκυστική και πλούσια, "Ελευθεροτυπία"/ "Βιβλιοθήκη", τχ. 510, 4.7.2008