ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ΑΠΙΣΤΙΑΣ

Τι είναι εκείνο που μπορεί να φέρει έναν λιγνό κι έναν χοντρό κύριο, που δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, κάτω από το κρεβάτι μιας κυρίας, που ούτε καν τους ξέρει; Μα, φυσικά, η ζήλια! Και τι είναι εκείνο που κάνει έναν ευυπόληπτο κύριο να στέκεται στη γωνία του δρόμου μέσα στο πυκνό χιόνι ενεδρεύοντας καχύποπτα; Και πάλι η ζήλια! Και για όσους το αγνοούν, όπως εδώ ο Ιβάν, η ζήλια είναι ένα πολύ γόνιμο συναίσθημα, εξ ου και η λέξη ζήλος, που σημαίνει ευγενές πάθος. Όμως η νοσηρή ζήλια, η ζηλοφθονία, είναι καταστροφικό πάθος. Εκείνον που φθονεί ο ζηλιάρης είναι η ίδια η σύντροφός του, την οποία βυθίζει στο άγχος απαιτώντας να δικαιολογεί την απουσία της όταν βρίσκεται μακριά του, και να αποδεικνύει την πίστη της όσο βρίσκεται δίπλα του. Ο Ιβάν είναι ένας «ανώριμος ώριμος» με πληγωμένο εγωισμό, που έχει χάσει την αυτοεκτίμησή του, και με γνώμονα τη δική του σμίκρυνση, μεγενθύνει την ευτυχία της συζύγου του πλάι σ' έναν άλλο εραστή. Ο ίδιος δεν κάνει τίποτε άλλο, παρά να φθείρει τον εαυτό του μέσα σ' αυτή τη δίνη της ιδεοληπτικής νεύρωσης και να τον εκθέτει στον πρώτο τυχόντα που θα βρεθεί μπροστά του.
Ένα σπαρταριστό κωμικό διήγημα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι για τα παθήματα ενός ζηλότυπου Ρώσου συζύγου με το γνωστό ιδιοφυές χαρακτηριστικό του: το τραγικό συναίσθημα που κρύβεται πίσω από τον άνθρωπο που γελοιοποιείται.
Σε αρκετά απ' τα έργα του Ντοστογιέφσκι δεν λείπει και η αστεία πλευρά. Ορισμένοι χαρακτήρες του φτάνουν μέχρι τη γελοιοποίηση, αλλά συμμετέχουν σε μια κωμωδία όπου βαθύτερα ελλοχεύει η αίσθηση του τραγικού.