Ο ΜΕΛΙΣΜΟΣ

Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών, 2008.

Σε μια εμπνευσμένη στιγμή, νομίζω, ο αείμνηστος καθηγητής Νικόλαος Δρανδάκης πρότεινε για θέμα της διδακτορικής διατριβής μου την παράσταση του Μελισμού. Πρόκειται για την εικαστική σύνθεση η οποία αποδίδει τη μεταβολή του προσφερόμενου άρτου και του οίνου σε σώμα και αίμα του Χριστού, πράξη που τελείται κατά το μυστήριο της θείας ευχαριστίας. Η παράσταση του Μελισμού εικονίστηκε για πρώτη φορά στις αψίδες των βυζαντινών εκκλησιών στις τελευταίες δεκαετίες του 12ου αιώνα και έκτοτε καθιερώθηκε στο εικονογραφικό πρόγραμμα του ιερού.

Το θέμα του Μελισμού στη βυζαντινή μνημειακή ζωγραφική ήταν γνωστό από περιστασιακές και συνοπτικές αναφορές εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις εκτενέστερων δημοσιευμάτων. Η συλλογή του ιδιαίτερα πλούσιου αρχαιολογικού και επιγραφικού υλικού, κυρίως αδημοσίευτου ή μόνον εν μέρει δημοσιευμένου, υπήρξε επίπονη, μακροχρόνια και με εύλογα πρακτικά προβλήματα, εξαιτίας του σημείου του ναού στο οποίο εικονίζεται η παράσταση. Στη μελέτη περιελήφθησαν οι εντοίχιες παραστάσεις του Μελισμού που διασώζονται σε μνημεία του γεωγραφικού χώρου των Βαλκανίων, της Μικράς Ασίας, των νήσων του Αιγαίου και της Κύπρου και χρονολογούνται από τη δημιουργία του θέματος μέχρι το έτος 1453.

(από τον πρόλογο της συγγραφέως)

035-01262