ΧΑΛΕΠΑΣ

ΑΝΑΤΥΠΩΣΗ τηε Α΄ έκδοσης ΦΥΛΛΑ ΤΕΧΝΗΣ του ΦΡΑΓΚΕΛΙΟΥ, 1928

Το βιβλίο του Νίκου Βέλμου ΧΑΛΕΠΑΣ, είναι το πρώτο βιβλίο που γράφτηκε για να διερευνήσει να ερμηνεύσει και να δοξάσει τον μεγάλο γλύπτη και το έργο του. Στο βιβλίο περιέχονται και κρίσεις άλλων συγχρόνων κριτικών και καλλιτεχνών για τον Χαλεπά, όπως του Στρατή Δούκα, Αναστάσιου Δρίβα, Δημήτρη Γαλάνη, Γιόχαν Ρωμανού.

Παρακάτω μερικά αποσπάσματα απ’ την γραφή του Βέλμου:

«Ἀθάνατε θνητέ, ἄλ­λο ἀπό τοῦτο πού τολµῶ, δέ µπορῶ νά κάνω! Δοξάζω τό θεό πού σέ γέννησε, γιά νά µοῦ µάθεις, τό βα­θύτερο πράγµα τῆς ζωῆς καί τῆς τέχνης! Παράλυσα ἀπ’ τήν ἀσωτεία καί τή σκό­τωσα µόλις σ’ εἶδα! Αἶσχος εἶναι ἡ ση­µερνή ζωή κι ἔπαινός σου, γιατί ἔζησες σ’ ἕνα τόσο αἶσχος ἔτσι! Χάρισες στό δυστυχισµένο ἄνθρωπο τή ζωή σου ὁλάκερη γιά ν’ ἀνεβεῖ στόν πόνο, ἄν καί τά ’χες ὅλα χα­µένα. Τό µυστικό σου δρᾶµα, δέν ἐρεθίζει τίς ψυχές, δέν τίς γονατίζει, µά τίς κάνει νά σκύβουν τό κεφάλι καί νά δοξάζουν τή ζωή! Ποῦ πιό πέρα ἀπ’ αὐτό νά πᾶµε; Ἀφοῦ αὐτό τό σήµερα ἐσύ τό περικλείνεις;

***

Ἀπορριγµένος καί σπασµένος, µεσ’ ἀπό τούς πόνους τῶν ἀδικηµάτων καί τῶν παθῶν, πάω νά βγάνω τό νόηµα τοῦ καλλιτεχνικοῦ πάθους: Τήν Καλωσύνη.

***

Τό ταπεινό τοῦτο ἐνθύµιο, πού δέ βγαίνει πιά νά δοξάσει ἐσένα µά τόν κόσµο, εἶναι ἡ παραµικρότερη θυ­σία πού γίνεται, ἀπό ’ναν πού δέν καταλα­βαίνει ὅσο πρέπει τό ἔργο σου. Ἄν µπο­ροῦσε ν’ ἀνεβεῖ κοντά σου, δέ θά ’σουν στή θέση πού ’σαι, καί µάλιστα µιά πού ’χεις τέ­τοια καρδιά!

***

Ὄνειρό µας ὁ ἀγώνας· ἐσύ καί τούτη τή στιγµή νά σταµατήσεις τόν τελείωσες. Ὁ ἀγώνας σου ξεπέρασε τό σκο­πό· σ’ ἀνέβασε στά ἐπουράνια. Σέ ρόδα πού σου στρώσαµε λίγοι φίλοι σου, πατᾶς τώρα, κι ἄς ὑποφέρεις ἀκόµα ἀπ’ τ’ ἀγκάθια. Φειδιακό λουλοῦδι!»

Ο «γυιός της απωλείας» (κατά τον Φ. Κόντογλου) Νίκος Βέλμος ενηλικιώθηκε στο αναμορφωτήριο και, στον μόλις 40χρονο βίο του, υπήρξε μποέμ και αλκοολικός, ασυμβίβαστος αναρχοχριστιανός-επαναστάτης, ηθοποιός και θιασάρχης, ασπούδαχτος ζωγράφος και πρωτοπόρος γκαλερίστας, δημιουργός του θρυλικού «Άσυλου Τέχνης», εκδότης, συγγραφέας, ποιητής, μεταφραστής, που ενέπνευσε με το έργο του και τις πρωτοβουλίες του αρκετούς άλλους σπουδαίους νέους της εποχής του. Στο «Άσυλο Τέχνης» ο Βέλμος το 1928 διοργάνωσε μια πρωτότυπη έκθεση με σχέδια του Χαλεπά.

• Από τις εκδόσεις μας κυκλοφορεί επίσης σε 2 τόμους το περιοδικό Φραγκέλιο (1928-1930) και η βιογραφική μελέτη του Νίκου Λογοθέτη Νίκος Βέλμος, «ο γυιός της απωλείας».