Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΑΠΟ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΟΠΙΑ

Οι «ρεαλιστικές» γεωπολιτικές θεωρίες περί «ορθολογικών κρατικών δρώντων», «ισορροπίας ισχύος» και «ηγεμονίας» συσκοτίζουν κατά κανόνα τις βαθύτερες διαστάσεις του πολέμου ως κοινωνικού φαινομένου. Με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία και την άνοδο στην εξουσία αυταρχικών ηγετών σαν τον Ντόναλντ Τραμπ, το παρόν δοκίμιο φωτίζει ορισμένες θεμελιώδεις πτυχές της ρωσικής κοινωνίας και ταυτόχρονα, αναλύει ανθρωπολογικά τις ανακατατάξεις στον δυτικό κόσμο. Δεδομένης της πολυεπίπεδης παρακμής των δυτικών κοινωνιών, το διακύβευμα που απορρέει από τη σύγχρονη γεωπολιτική εντροπία αφορά το ίδιο το μέλλον της Δύσης. Θα αρκεστεί στον ρόλο του συνομιλητή με καθεστώτα δεσποτικά και ανελεύθερα, στο πνεύμα μιας «ρεαλιστικής» λογικής της συνύπαρξης: Η θα επιχειρήσει την αξιακή και πολιτική ανασύνταξη που θα της επιτρέψει να υπερασπιστεί τις φιλελεύθερες και δυνητικά δημοκρατικές δομές που τη διαμόρφωσαν ιστορικά;

«Μια δημοκρατική αντίληψη των διακρατικών ανταγωνισμών βασίζεται σε μια συνολικότερη δημοκρατική αντίληψη της ανθρώπινης ιστορίας: μιαν αντίληψη η οποία θεωρεί την ιστορία δημιούργημα των κοινωνιών συνολικά κι όχι αποτέλεσμα μονάχα της δράσης των κρατών, των καθεστώτων, των εκάστοτε ολιγαρχιών, δικτατόρων ή, γενικότερα, πάσης φύσεως εξουσιαστικών μηχανισμών. Ακόμα και στην περίπτωση εποχών ύφεσης των δημοκρατικών κινημάτων, όπως είναι αυτή που σήμερα διάγουμε εντός των δυτικών κοινωνιών ακόμα και στην περίπτωση κοινωνιών με αντιδημοκρατική παράδοση, όπως η ρωσική, αυτό που επιτρέπει στους κυβερνώντες να διαμορφώνουν την πολιτική της χώρας τους είναι η σιωπηρή ανοχή ή συναίνεση της κοινωνίας συνολικά. Κάθε προσπάθεια ανάλυσης ενός καθεστώτος πρέπει να περνά από μια ευρύτερη προσπάθεια διαύγασης της κυρίαρχης κοσμοθεώρησης, που καθορίζει την κοινωνική συμπεριφορά εντός κάθε δοσμένης κοινωνίας - διότι είναι αυτή η ασυνείδητη κοσμοθεώρηση ή κοσμοθέαση στο «κοινωνικό φαντασιακό» του Καστοριάδη) που διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίον αντιλαμβάνονται τον κόσμο και οι κάτοχοι της εξουσίας».