ΣΤΙΣ ΦΤΕΡΟΥΓΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ - 20 ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΞΕΡΙΖΩΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΗ

Στο βιβλίο αυτό της λαογράφου και συγγραφέα Σούλας Μπόζη είκοσι µαρτυρίες ξεριζωµού, είκοσι άντρες και γυναίκες από την Ιωνία, τη Θράκη και την Πόλη περιγράφουν τα δραµατικά γεγονότα του ξεριζωµού τους, εκθέτουν τα φοβερά γεγονότα του Σεπτεµβρίου του 1955, τις απελάσεις που ακολούθησαν το 1964.

Φέτος συµπληρώνεται η 70ή επέτειος των Σεπτεµβριανών γεγονότων. Στο βιβλίο αυτό διασώζονται οι ιστορίες των  ανθρώπων που τα έζησαν από κοντά και τους δηµιουργήθηκαν τραύµατα από τη θηριωδία στο πλαίσιο του αέναου αγώνα της µνήµης ενάντια στη λήθη.

Οι αφηγήσεις τους έχουν τη µορφή προφορικών µαρτυριών που κατέγραψε η Σούλα Μπόζη τη δεκαετία του 1990, όταν οι περισσότεροι από τους αφηγητές βρίσκονταν στα στερνά του βίου τους. Όµως κρατούσαν ολοζώντανα στη µνήµη τους τα λαµπρά αλλά και τα σκοτεινά χρόνια που έζησαν.

Μέσα από τις αφηγήσεις τους ζωντανεύουν η γεωγραφία της Πόλης και της Μικράς Ασίας, τα τοπόσηµα, οι µυρωδιές και οι γεύσεις, οι χαρές και οι πίκρες, ο κοσµοπολιτισµός της Πόλης, τα σχολεία της, οι τόποι συνάθροισης, ο δηµόσιος αλλά και ο ιδιωτικός βίος της Ρωµιοσύνης στα µέσα του 20ού αιώνα.

Το 1974, όταν συνέβη η τουρκική απόβαση στην Κύπρο, η ρωµαίικη κοινότητα στην Πόλη απαριθµούσε επίσηµα 7.500 άτοµα. Σήµερα, εν έτει 2025, που ο πληθυσµός της Πόλης αγγίζει τα είκοσι πέντε εκατοµµύρια, η κοινότητα των Ρωµιών έχει συρρικνωθεί στο ελάχιστο.